Od 14 października 2022 r. w Galerii Lektorium przy Bibliotece ASP trwać będzie wystawa „Roman Modzelewski i jego asystenci”. Ekspozycja zaprezentuje prace malarskie pięciu artystów, bezpośrednich współpracowników prof. Romana Modzelewskiego, oraz historyczne fotografie i dokumenty. Wystawa jest częścią obchodów Roku Romana Modzelewskiego, przypadającego w 110. rocznicę urodzin i 25. rocznicę Jego śmierci. 

Profesor Roman Modzelewski pracował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi w latach 1946-1982. Jego pracy pedagogicznej towarzyszyli asystenci:

Stanisław Fijałkowski jako asystent i adiunkt w latach 1948-1964. W swojej biografii i wywiadach podawał, że był uczniem Władysława Strzemińskiego i Stefana Wegnera. W samodzielnej twórczości znalazł syntezę pomiędzy porządkującą myślą Strzemińskiego a nadrealizmem. Wypracował własny indywidualny i rozpoznawalny język form. Wykształcił kilka pokoleń uczniów, późniejszych malarzy i grafików.

Henryk Buczkowski jako asystent w pracowni prowadzonej przez prof. R. Modzelewskiego i adiunkta S. Fijałkowskiego w latach 1957-1962. Powrócił do Francji, skąd pochodził. Miał wystawy w USA, Zairze, Kanadzie i Włoszech. Krytycy podkreślali „ekspresję i subtelność barw”. Z opisów wynika, że w jego obrazach pojawiły się elementy surrealizmu…

Zbigniew Kosiński był asystentem w latach 1962-1965. W czasie okupacji służył w Armii Krajowej. Studiował malarstwo u Stefana Wegnera. Jego prace studenckie cechują ekspresja barw i kształtów, znamionują talent… W pamięci pozostał jako wybitny poeta.

Jerzy Kudukis asystował Romanowi Modzelewskiemu w latach 1964-1973. Był uczniem Stefana Wegnera. W samodzielnej twórczości był abstrakcjonistą. Operował systemem znaków i kodów, które przekładały emocje na uporządkowany przekaz wizualny. Jego obrazy silnie działały dynamiką układów (często ukośnych) i harmonią intensywnych barw. Geometrię łączył z ekspresyjnym gestem. W czasie, gdy został powołany na kilkumiesięczne szkolenie wojskowe, w roli asystenta zastępował go Henryk Strumiłło. 

Włodzimierz Stelmaszczyk był asystentem w latach 1973-1982. Uprawia malarstwo, które sam lubi nazywać „abstrakcją liryczną”. Powołuje się na wielkich poprzedników – Miro, Klee, Strzemińskiego. Zajmował się uczeniem malarstwa, ale i (wzorem R. Modzelewskiego?) biżuterią, projektowaniem wnętrz i ogrodów, rysunkiem satyrycznym…

Odpowiedź na pytanie, czy współpraca z Romanem Modzelewskim wpłynęła na późniejszą samodzielną twórczość jego byłych współpracowników, nie jest łatwa. W przypadku Henryka Buczkowskiego i Zbigniewa Kosińskiego nie dysponujemy wiedzą o ich dokonaniach, poza obrazami z okresu studiów. Stanisław Fijałkowski wypracował własny język i w wywiadach powoływał się wyłącznie na Władysława Strzemińskiego. Stosunkowo najwyraźniej wpływ osobowości Romana Modzelewskiego widać w twórczości Jerzego Kudukisa (dynamizm geometrii skontrastowany z gestem) oraz Włodzimierza Stelmaszczyka (operowanie barwą – lokalną, następczą i wygasającą).

Prof. Roman Modzelewski był zdecydowanie przeciwny zasadzie „mistrz-uczeń” (tzn. takiej, w której studenci naśladują profesora). Tym, co mieli odziedziczyć jego uczniowie i asystenci, były zasady analitycznego i logicznego myślenia w sztuce i jej nauczaniu.

Włodzimierz Stelmaszczyk

Kuratorzy wystawy: Agata Pązik, Beata Ostaszewska
Autor identyfikacji wizualnej wystawy: dr Mariusz Andryszczyk

Roman Modzelewski i jego asystenci
Galeria Lektorium, czytelnia Biblioteki ASP
ul. Wojska Polskiego 121, Łódź

Wernisaż wystawy: 14.10.2022, godz. 14.00
Wystawa czynna w dniach 14.10-14.11.2022 (w godzinach pracy czytelni)