W ramach tegorocznej edycji Fotofestiwalu w Galerii Wozownia11 (ul. Marii Curie-Skłodowskiej 11, Łódź) obejrzymy wystawę doktorską „Zrost” Doroty Stolarskiej-Kultys. Organizatorem wystawy jest Uniwersytet Łódzki.

„Zrost” to projekt rozwijany w ramach doktoratu realizowanego w Instytucie Fotografii i Multimediów Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi – pod kierunkiem promotora prof. Marka Domańskiego i promotora pomocniczego dr hab. Artura Chrzanowskiego, prof. uczelni.

Główny jego element stanowi seria fotografii ukazujących gesty, które stanowią nawiązanie do pomiarów antropometrycznych. Zdjęciom towarzyszy wideo ukazujące krajobraz Rajska – niewielkiej wsi leżącej obok Oświęcimia, gdzie w latach 1941-1945 funkcjonował podobóz, w którym działało gospodarstwo rolne. Więźniowie, a przede wszystkim więźniarki zajmowali się w nim ogrodnictwem i hodowlą roślin, w tym eksperymentalną uprawą gumodajnego mniszka kok-sagiz. Rośliny poddawane były codziennym obserwacjom i pomiarom, ewidencjonowane, znakowane i segregowane. Okazy uznane za wartościowe oddzielano od pozostałych przy pomocy kastenów – rodzaju szklani, które pojawiają się w pracy w formie obiektu.

W książce „Nowoczesność i Zagłada” Zygmunt Bauman określił nowoczesną zbiurokratyzowaną kulturę, z której zrodził się Holokaust, mianem „kultury ogrodniczej”. Upatrywał jej źródeł w oświeceniowej zmianie podejścia do natury i szczególnej roli, którą zaczęto od tego czasu przypisywać nauce służącej badaniu i klasyfikowaniu tak samo ludzi, jak i zwierząt czy roślin. Zaimplementowany do badań nad światem ludzi sposób opisywania przyrody zrównał społeczeństwo z ogrodem i niezaoranym ugorem, którego uprawę należy zaplanować i doprowadzić do określonego kształtu. W ideę tę od samego początku wpisane było wartościowanie i opresja przejawiająca się także w stosowanej nomenklaturze: odchwaszczanie, trzebienie, plenienie czy segregacja. Choć jej apogeum stanowią wydarzenia II wojny światowej, stoi ona za każdym ludobójstwem czy publicznym przyzwoleniem na przemocowy język lub gest.

Praca Doroty Stolarskiej-Kultys skupia się na tym ostatnim aspekcie, ukazując nienaturalność sytuacji podległości i oceny na fotografiach inspirowanych pomiarami antropometrycznymi. Towarzyszące im filmy wskazują na Rajsko jako przestrzeń, w której ludzie i rośliny podlegali tym samym opresyjnym gestom.

Galeria Wozownia11 (ul. Marii Curie-Skłodowskiej 11, Łódź)
Wystawa czynna w dniach: 14-26.06.2022, od poniedziałku do soboty w godzinach 15.00-18.00
Wernisaż: 14.06.2022, godz. 18.00