Dzisiejsza Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego, powołana została wiosną 1945 roku jako Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych (PWSSP) w Łodzi. Wydarzenie to było ukoronowaniem wieloletnich starań miejscowych artystów - Władysława Strzemińskiego i Stefana Wegnera - oraz przybyłych do Łodzi Felicjana Szczęsnego Kowarskiego, Romana Modzelewskiego, Ludwika Tyrowicza, Władysława Daszewskiego i Stefana Byrskiego. 
Początkowo utworzono tylko trzy wydziały: Wydział Włókienniczy, którym kierował Leon Ormezowski, Wydział Ceramiki kierowany przez Julię Kotarbińską oraz Wydział Grafiki prowadzony przez Ludwika Tyrowicza. Pierwszym dyrektorem szkoły został Leon Ormezowski, malarz kolorysta. W pierwszych dwóch latach ustalono profil uczelni. Miała ona kształcić studentów w zakresie sztuk użytkowych, ale także tzw. sztuk czystych. Do głównych specjalizacji należały: ceramika, włókiennictwo, meblarstwo oraz druk na tkaninie. Założyciele uczelni świadomie nawiązywali do tradycji Bauhausu. Od początku istnienia PWSSP zależało na ścisłej współpracy z lokalnym i krajowym przemysłem.

W roku szkolnym 1946/47 obok Wydziału Włókienniczego i Ceramiki stworzono Wydział Plastyki Przestrzennej prowadzony przez Władysława Strzemińskiego, założyciela grupy „a.r.”, wybitnego artystę, teoretyka i pedagoga PWSSP w latach 1945–1950. Jego sztuka, koncepcja dydaktyczna, a przede wszystkim śmiałość i nowatorstwo myśli określiły ówczesny charakter szkoły. W zdominowanej przez kolorystów powojennym wyższym szkolnictwie artystycznym w Polsce, łódzka placówka stanowiła wyjątkową enklawę nowoczesności. Dlatego też z końcem l. 40. jej działalność szybko została ograniczona przez realizujące stalinowski kurs polityki władze państwowe. Unikalna geneza szkoły i myśl stojąca za jej powstaniem nie zostały jednak zapomniane i stanowiły inspirację dla kolejnych pokoleń jej wykładowców, w coraz mniejszym stopniu ograniczanych przez politykę i państwową ideologię.

W ponad siedemdziesięcioletnią historię obecnej ASP w Łodzi wpisało się wielu znakomitych pedagogów. Obok założycieli PWSSP byli to m.in. Roman Artymowski, Stefan Byrski, Stanisław Fijałkowski, Zdzisław Głowacki, Marian Jaeschke, Tomasz Jaśkiewicz, Lena Kowalewicz, Stefan Krygier, Lech Kunka, Antoni Starczewski, Maria Stieber, Janina Tworek-Pierzgalska czy Teresa Tyszkiewicz. 

W 1976 roku Uczelnia, mieszcząca się dotąd w niewielkim, międzywojennym budynku przy ul. Narutowicza 77, otrzymała nową siedzibę, wzniesioną wg projektu Bolesława Kardaszewskiego. Monumentalny gmach stanowi do dziś jedyny w Polsce przykład kompleksu zrealizowanego na potrzeby współczesnej, wielowydziałowej uczelni artystycznej. W 1987 roku, przyjmując imię Władysława Strzemińskiego, jako swego patrona, Uczelnia wpisała również w swój program kontynuację jego idei, kontynuację twórczą, ewolucyjną, wiążącą tradycję ze współczesnością. W 1996 szkoła otrzymała status Akademii Sztuk Pięknych. 

Od 1945 roku funkcję rektora ASP (PWSSP) piastowali:

  • 1945-1948 Leon Ormezowski
  • 1948-1949 Marian Wimmer
  • 1949-1950 Stefan Wegner
  • 1950-1952 Stanisław Borysowski
  • 1952-1963 Roman Modzelewski
  • 1963-1971 Zdzisław Głowacki
  • 1971-1975 Roman Artymowski
  • 1975-1981 Wiesław Garboliński
  • 1981-1987 Krystyn Zieliński
  • 1987-1993 Ryszard Hunger
  • 1993-1999 Jerzy Treliński
  • 1999-2005 Stanisław Łabęcki
  • 2005-2012 Grzegorz Chojnacki
  • 2012-2020 Jolanta Rudzka-Habisiak
  • od 2020 Przemysław Wachowski

Władysław Strzemiński - malarz, teoretyk sztuki, pedagog z kręgu konstruktywizmu, pionier konstruktywistycznej awangardy lat 20. i 30. XX wieku, twórca teorii unizmu, a jednocześnie osoba silnie związana z Łodzią.

Władysław Strzemiński był tym spośród założycieli naszej uczelni, który wywarł bezspornie największy wpływ na łódzkie środowisko akademickie i artystyczne, i to mimo tragicznych dla niego uwarunkowań politycznych Polski powojennej. Właśnie dlatego w roku 1987 Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych w Łodzi zdecydowała się przyjąć jego imię. Nieczęsto zdarza się, by artyści reprezentujący sztuki wizualne - nawet ci wybitni - pozostawili po sobie, oprócz oryginalnego dorobku artystycznego, sformułowane i opublikowane teorie lub programy.

Strzemiński urodził się 21 listopada 1893 w polskiej rodzinie w Mińsku na Białorusi. 
W 1917 ukończył Wojskową Szkołę Inżynierii Lądowej w Petersburgu. Po zakończeniu I wojny światowej, w której został ciężko ranny (stracił rękę i nogę, oraz wzrok w jednym oku), rozpoczął studia w Szkole Sztuk Pięknych Moskwie, której jednak nie ukończył. Został asystentem Kazimierza Malewicza w Szkole Sztuk Pięknych w Witebsku. W ciągu zaledwie kilku lat znalazł się w czołówce rosyjskiej awangardy, współpracując z m. in. Eliezerem Lisickim (El Lissitzkym) i Aleksandrem Rodczenką. 


W 1920 roku ożenił się z Katarzyną Kobro (1898-1951), Rosjanką pochodzenia niemieckiego, która później stała się jedną z najwybitniejszych rzeźbiarek dwudziestolecia międzywojennego w Polsce. Oboje brali aktywny udział w życiu artystycznym: prowadzili filię UNOWIS-u, utrzymywali kontakty z Malewiczem, Eliezerem Lisickim, najprawdopodobniej angażowali się w kształtowanie założeń, którym miała podlegać sztuka i kultura rosyjska. Uchodzili za przedstawicieli "skrajnie lewicowych kierunków", a ich pracownię wspominano jako "paletę konstruktywizmu". W 1922 Strzemińscy przedostali się do Polski i osiedli na prowincji, nawiązując kontakty z przedstawicielami rodzącej się dopiero w Polsce awangardy. 


W 1927 roku Strzemiński sformułował teorię unizmu w stosunku do malarstwa. W późniejszych latach rozszerzył ją na architekturę, rzeźbę oraz techniki typograficzne. Ogólna zasada głosiła warunek jedności dzieła pozbawionego wszelkich kontrastów, eliminowanie dynamiki, iluzji przestrzeni, ograniczenie palety barw. 
W 1931 zamieszkał w Łodzi, gdzie rozwinął działalność w Związku Polskich Artystów Plastyków. W 1932 został odznaczony Nagrodą Miasta Łodzi.

W 1945 Strzemiński został wykładowcą w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, której był współzałożycielem. 
W latach 1948-1949 powstał cykl obrazów tzw. solarystycznych. Strzemiński uchwycił na nich powidoki wywołane spojrzeniem na słońce. W tym czasie również artysta starał się pogodzić awangardę z doktryną socrealizmu, dzięki stworzeniu nowej zasady realistycznego przedstawienia.


W 1950 Strzemiński został na polecenie Ministerstwa Kultury i Sztuki zwolniony z pracy w PWSSP pod zarzutem nie respektowania norm doktryny realizmu socjalistycznego. Ciężko chory i pozbawiony środków do życia, zmarł 28 grudnia 1952 r.

Pisma Strzemińskiego zaczęto publikować w drugiej połowie lat 50., ukazała się wtedy "Teoria Widzenia". Jego dorobek teoretyczno-naukowy obejmuje 87 artykułów, recenzji i polemik i przede wszystkim 5 wybitnych publikacji książkowych. Według ujęcia chronologicznego są to:


  1. "Unizm w malarstwie" - 1928 r.
  2. "Kompozycja przestrzeni. Obliczanie rytmu czasoprzestrzennego" - 1931 r.,
 publikacja powstała przy udziale Katarzyny Kobro.
  3. "O sztuce nowoczesnej" - 1934 r., publikacja zbiorowa.
  4. "Druk funkcjonalny" - 1935 r.
  5. "Teoria widzenia" - 1958 r., wydana już po śmierci autora.

W latach 60. i 70. niestrudzonym propagatorem idei i sztuki Strzemińskiego był dyrektor Muzeum Sztuki w Łodzi - Ryszard Stanisławski. Dzięki jego staraniom podstawowe teksty twórcy unizmu ukazały się w języku angielskim i francuskim. W roku 1975 opublikowano po polsku "Pisma" Strzemińskiego, obejmujące wszystkie napisane przez niego artykuły teoretyczne. Dorobek Strzemińskiego stał się dostępny i szeroko znany.

do góry